„ID.Entity Tour 2023” – Notatki z wyprawy cz. 10

Kiedy zacząłem pisać te nasze historie, nie przypuszczałem, że kiedykolwiek dotrę do dziesiątego, jubileuszowego odcinka. (Uwaga, będzie długo ;)) Nie zdawałem sobie też sprawy, że cały rok 2023, będzie w sumie jedną niekończąca się trasą „ID.Entity Tour”.

Teraz już to wiem

Na szczęście podział na wiosenno-letnio-jesienne rozdziały i tak zwane przerwy między kolejnymi odsłonami sprawił, że gdzieś pomiędzy udało mi się dorzucić kolejną cegiełkę do własnych nieriversajdowych muzycznych dokonań, co też niezwykle ucieszyło moją wewnętrzną artystyczną równowagę. Premiera nowej płyty MD – listopad 2023.

Ci, którzy mnie znają wiedzą, że robię tak od lat, dokładnie od 2008 roku. Że w przerwach między koncertami Riverside nagrywam jeszcze solowe płyty. Od 2008 roku są to płyty Lunatic Soul, a od czasów pandemii, również płyty (najpierw były kasety!) z muzykę elektroniczną, sygnowane jako Mariusz Duda. Nie chciało mi się bowiem zaczynać kolejnego projektu z nieznaną nazwą.

– Dlaczego to robisz? Czyżby Riverside Ci nie wystarczał?

Pyta mnie starszy smutnooki miłośnik rocka progresywnego w koszulce z błaznem grającym na skrzypcach. Drugi, w koszulce ze zdziwionym rysunkowym księżycem, cały czas walczy ze statywem kamery. Prowadzący uśmiecha się cynicznie i mruży oczy.

– Tak, Riverside mi nie wystarcza. Mówiłem o tym wielokrotnie.

– Ale dlaczego?

– Chociażby dlatego, że w czasie promocji płyt Riverside gramy bardzo dużo koncertów. A ja – póki mogę – chcę nagrywać przynajmniej jedną płytę rocznie. Nie jestem w stanie robić tego z zespołem, bo musimy grać koncerty

– Dlaczego musicie?

– Bo dzięki temu zarabiamy pieniądze. Bo dzięki temu najlepiej możemy wypromować nasze albumy. No i też zwyczajnie to lubimy.

– A gdyby Riverside przestał grać koncerty? Tak jak zrobili to Beatlesi? Nagrywałbyś wtedy tylko z Riverside?

Dobra, tu mnie ma.

– Nie, bo nie chcę grać przez całe życie tylko rocka progresywnego. Poza tym nie wyobrażam sobie Riverside bez grania koncertów, bo ten zespół na koncertach jest dużo lepszy niż na płytach.

***

Coś jest rzeczywiście w zespole „Riverside”, co sprawia, że ludzie przekonują się do nas dopiero po zobaczeniu nas na żywo. Płyta „ID.Entity” mimo że nie urzekła pewnych zatwardziałych ortodoksyjnych fanów dwóch pierwszych albumów, sprawiła jednak, że nasze koncerty nabrały większej charyzmy i energii.

Powiedzmy sobie szczerze, Riverside nigdy nie był zespołem, którego celem było granie „dźwięków w stylu Pink Floyd” w amfiteatrach dla siedzącej z zamkniętymi oczami publiczności. Bliżej nam jednak do „rushowej” rockerki (i nie mówię tu oczywiście o umiejętnościach technicznych, tylko klimacie i pewnego rodzaju stylistyce) i do interakcji z publicznością znanej raczej z koncertów rockowych, a nie z filharmonii.

– Kiedy koncert z orkiestrą symfoniczną? – pyta mnie ktoś średnio raz na pół roku

– Nigdy? – odpowiadam pytająco.

Nowy album znacząco przerzucił ciężar z „pompatycznego uniesienia” i „smutnych wzruszających ballad” w stronę… rockowego performance’u z sinusoidą nastrojów. Ucierpieli na tym niektórzy miłośnicy „mrocznej melancholii” i „mrocznej metalowej melancholii”. Mentalny algorytm „wokółmetalowy” nie zmienił się jednak za bardzo. Promotorzy naszych koncertów wciąż wypisują w notkach promocyjnych informacje typu „Zapraszamy na koncert przedstawicieli progresywnego metalu z Polski!”.

Ech…

Nie wiem co trzeba zrobić, żeby wbić ludziom do głowy, że z metalem progresywnym to my mamy tyle wspólnego co ikoniczny Pink Floyd z elektropopem. No nie przesadzaj – powie ktoś. Nie przesadzam – odpowiem. To naprawdę jest tylko i wyłącznie FRAGMENTARYCZNE DOBARWIANIE. A nie podstawa. Nie fundament. To również pewien algorytm środowiskowy. Po prostu znamy się z polskim środowiskiem metalowym, bo pochodzą z niego „Piotrowie Założyciele”, co to razem słuchali w samochodzie „Misplaced Childchood”. Bo duża część naszych znajomych się w tym środowisku obraca. Ale na tym się to kończy. Na znajomościach. Na fakcie, że się kumplujemy, mijamy i przybijamy sobie piątki z np. takim Behemotem (na płytach którego Michał Łapaj jest już stałym gościem) czy Decapitated.

– Jaktam trasa?

– Spoko

– Gdzie byliście?

– Tu i tu

– Spoko, my tu i tu.

Koniec. Znamy się i lubimy, ale nie prosimy się o obecność na wspólnych forach. Riverside zawsze i przede wszystkim był zespołem rockowym, z jakąś tam – owszem – domieszką metalu, ale tylko w formie przypraw. I to można zrozumieć dopiero na naszych koncertach. Bo dopiero koncerty pokazują o nas prawdę i ujawniają naszą tożsamość. Płyty przeważnie ją maskują. Tworzą pewien wykreowany wizerunek na potrzeby tematu i historii, które lider sobie wymyśla, a zespół zgadza się za tym iść. Niespokojne rozrzuty stylistyczne sprawiają jednak, że nie wszyscy fani są w stanie zaakceptować w równym stopniu „Anno Domini High Definition”, „Love, Fear and The Time Machine” czy „Eye of The Soundscape”. To wciąż ten sam zespół? – pytają.

Odpowiedź dostają na koncertach. Nie dość, że to ten sam zespół, to jeszcze stylistyka okazuje się w miarę spójna.

Cud.

***

W trakcie tegorocznej trasy zauważyliśmy jedno. Dzięki wplecionym w set utworom z „ID.Entity” przestaliśmy się męczyć pompatycznym uniesieniem i nadmierną ilością smętów. Bo mimo, że smęcić kochamy, to jednak nie w dużych ilościach. No i pojawiła się kolejna zmiana – w oczach pewnej części fanów nareszcie przestaliśmy być „zespołem metalowym”. Zdecydowanie bliżej nam do rocka.

– (…) i teraz do pełni szczęścia i podtrzymania rockowego wizerunku przydałoby się jeszcze tylko zagrać parę rockowych, a nie metalowych festiwali.

Kończę odpowiedź na pytanie, którego nie pamiętam. Smutnooki kiwa wolno głową. Koszulkowiec z rysunkowym księżycem wciąż walczy ze statywem. Może przyniosę mu poziomicę?

– No dobrze, czyli metal już nie i teraz jest rock. To gdzie teraz będziemy mogli Was zobaczyć? Na jakim rockowym festiwalu? Widzę, że gracie na francuskim Hellfeście, co to jest za festiwal?

Przełykam ślinę

– To największy metalowy festiwal w Europie.

***

To powróćmy jeszcze na chwilę do tożsamości.

Czy mówiłem już o tym, że płyta „ID.Entity” to nie jest tylko historia o współczesności, pisana językiem bez metafor z punktu widzenia centrysty, żyjącego w podzielonym społeczeństwie, ale przede wszystkim wizytówką zespołu „tu i teraz”? Zespołu, który podczas promocji płyty określił się sam jako „Zbyt mocny na art-rock i zbyt delikatny na progmetal”?

Mówiłem.

No to teraz mam inne pytanie. Na jakich festiwalach ma się ten zespół promować skoro praktycznie nigdzie nie pasuje? No bo tak – na festiwale metalowe, za delikatny. Na festiwale artrockowe – zbyt hałaśliwy (bo nie pozwala na drzemki wśród wiekowej publiczności). Nie pasuje na festiwale mainstreamowe, bo jest wciąż nieznany. Nie pasuje na festiwale niszowe, bo jest znany za bardzo. Nie pasuje nawet do modnego kanonu dziwnej post-radioheadowej muzyki alternatywnej. I w końcu jaki to jest rodzaj muzyki?

Sami też często zadawaliśmy sobie te pytania, ale koniec końców dumni z tego, że nie chcemy się zmieniać pod algorytmy ustaliliśmy co następuje:

„Grajmy tam, gdzie nas chcą. Trochę się dostosujmy do okoliczności, ale przede wszystkim bądźmy sobą oraz miejmy z tego frajdę, bo życie jest za krótkie, żeby z niego nie korzystać.”

A jak się komuś nie spodoba, to będzie to już jego osobisty dramat.

Oczywiście sobie trochę z tym dramatem żartuję, ale naprawdę wierzę w to, że współczesny wymagający odbiorca, przyzwyczajony już do tzw. muzyki kompleksowej,

świetnie poradzi sobie ze zrozumieniem przekazu. Uwierzyliśmy więc, że wielotysięczna publiczność Hellfestu nie obrzuci nas plastikowymi kubkami (Zresztą 12 lat temu, kiedy graliśmy tu po raz pierwszy, nie obrzuciła) więc na propozycję udziału na tegorocznej edycji zareagowaliśmy jednogłośnie i entuzjastycznie.

Francjo, przybywamy!

***

Przed naszym występem spadł deszcz. I to taki konkretny. Morze ludzi przed sceną jednak się nie rozstąpiło. Zostali jak byli. Deszcz musiał być ulgą dla tych, którzy pod wpływem wysokiej temperatury prawie dostali udaru, więc w sumie nie dziwię się, że zostali. A może też chcieli nas zobaczyć?

Przestał padać tuż przed naszym wejściem na scenę.

– Zespół progrockowy wchodzi na scenę i od razu niebo zaczyna płakać! – żartuję przez mikrofon pewny siebie. Widzę uśmiechy na twarzach, więc nie jest źle. Po czym odkręcam gitarę.

Nie działa.

Mojego uśmiechu na twarzy raczej już nie ma, a szeroko otwarte oczy patrzą błagalnie na Mateusza, który pomaga nam na tej trasie przy gitarach. Kiedy ten dwoi się i troi, jak naprawić coś, co działało jeszcze minutę temu, ja, wciąż wpatrzony w morze ludzi przed sceną, myślę sobie – zajebiście. Naprawdę zajebisty początek letniej odsłony “ID.Entity Tour”. Normalnie jakbym oglądał mecz polskiej reprezentacji. Miało być pięknie – wyszło jak zwykle. Czy znam jakieś żarty po francusku i czy wystarczy mi ich na 50 minut występu?

Okazuje się, że do prądowego gniazdka, do którego podpięta była moja podłoga z efektami, dostała się woda. („Fucking deszcz”) Zmieniamy co trzeba i jedziemy z koksem. Dajemy całkiem udany koncert. Przez połowę występu czuję wprawdzie u publiczności lekką konsternację, ale przez drugą połowę, już wiem, że się zaprzyjaźniliśmy. Schodząc ze sceny czuję ulgę. Chyba się udało.

– Czy lubi pan bardziej grać duże festiwale czy raczej małe klubowe koncerty? – pyta mnie smutnooki. Koleś od statywu walczy z poziomicą.

Czy mówiłem już, że nienawidzę tego pytania? Równie dobrze mógłby mnie zapytać czy bardziej lubię Michałki Kokosowe czy Draże Korsarz.

– I jedno i drugie. Duże festiwale są na pewno związane z większym wyzwaniem, bo trzeba do siebie przekonać tych, którzy nas nie znają. Jest spore ryzyko, że randka się nie uda.

Na Hellfeście 2023 randka się udała.

Miłym elementem dnia był również fakt, że mogliśmy się spotkać z ekipą Porcupine Tree. Megan, która jako nasz tour-manager pomagała nam przebijać się przez zaspy i śniegi na amerykańskiej trasie, opiekuje się również Porkami. Dobrze było się znowu zobaczyć i z nią i z resztą ekipy. Ze Stefanem przegadaliśmy cały występ Within Temptation zdzierając sobie gardła. Jest podekscytowany swoją nową solową płytą, która ukazuje się jesienią. Miałem przyjemność już jej posłuchać i muszę powiedzieć, że wyszła mu chyba najlepsza w karierze.

Pożegnaliśmy Hellfest o drugiej w nocy. Od dawna mam problem z zasypianiem w jadącym nigtlinerze, ale tym razem zgasłem jak świeca.

***

Następne w kolejności były koncerty klubowe. Dobrze było powrócić do jednego z naszych ulubionych szwajcarskich klubów Z7 w miejscowości Pratteln. Jest w tym miejscu coś magicznego, gdzie czujemy się jak w domu, i to nie tylko z tego względu, że zawsze możemy tu zrobić pranie i dostać domowy obiad. W grę wchodzi chyba kwestia rozmieszenia obiektu, samego klubu i sceny, wygodnego i przytulnego backstage’u, ale też i wspomnień. Szczerze mówiąc od kiedy pamiętam, zawsze tu graliśmy. Tym razem publiczność wyjątkowo dopisała i daliśmy tam jeden ze swoich najlepszych koncertów.

W belgijskim Kortrijk i niemieckim Neunkirschen wcale nie było gorzej. Ale największy ogień daliśmy z siebie na scenie podczas holenderskiego festiwalu „Midsummer” w niejakim Valkenbergu niedaleko Maastricht. Czuliśmy, że publiczności się podoba, i czuliśmy też, że połowa tej publiczności była zaskoczona na plus. Zapewne spodziewali się wspomnianego wcześniej „melancholijnego uniesienia”, a dostali czyste rockowe show, na którym poniosło nas bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Na moment wbiegłem nawet w ludzi, ale projektujący ten amfiteatr zrobił go prawie na pionowo, więc w trakcie wbiegania, delikatnie zasapany, miałem w głowie już tylko jedną myśl – po tych koncertach wracam na siłkę.

Pamiętam pierwsze holenderskie wystepy w klubach na sto osób. Nieśmiałość, praktycznie zerowy kontakt z publicznością. Dużo się zmieniło. Ale nic w tym dziwnego, dwadzieścia lat doświadczenia robi jednak swoje.

Nasz pierwszy letni wypad zakończyliśmy na czeskim festiwalu Basinfire. Akurat trafił nam się ostatni dzień festiwalu, gdzie tamtejsza publiczność już – mówiąc delikatnie – dogorywała, więc finał tej koncertowej odsłony nie był może zbyt efektowny jeśli chodzi o tzw. tłumy, ale koncert zagraliśmy dobry. Najprzyjemniejszą częścią dnia były jednak tzw. „samochodziki” w festiwalowym miasteczku, na których postanowiliśmy, że będziemy jechać na czołowe kiedy tylko się da.

Dało się. I to nie raz. Aż mi się coś w karku przestawiło i przestało boleć.

Z czerwcowej wyprawy wróciliśmy zadowoleni. Takie energetyczne mini-traski to ja mogę grać, nie powiem. Ale to jeszcze nie koniec.

Pamiętacie jak pisałem Wam o holenderskim festiwalu, na którym widzieliśmy zespół Europe, który zainspirował mnie do zmiany naszej koncertowej stylistyki i postawienia na większą interakcję z publicznością? Ten jest następny. Wracamy tam po wielu wielu latach już w najbliższą sobotę.

I tym razem – uwaga – będzie to festiwal stricte rockowy

***

Coś trzasnęło i jegomość od statywu nareszcie się rozpromienił. Po raz pierwszy podniósł na mnie wzrok. Nie jest wykluczone, że odnalezione przed chwilą statywowe feng shui sprowadziło go z orbity frustracji na ziemię. Odchrząknął i zapytał nieśmiało.

– Czy możemy to teraz wszystko powtórzyć?

***

MD live photo: Vanessa Kirsch